gimste bau la'o by Polski by ji'u la jbovlaste de'i li 2023-10-10

bacru
-ba'u-
b_1 wydaje/wyraża/wokalizuje dźwięk b_2.
Cf. {krixa}, {cusku}, {casnu}, {tavla}, {voksa}, {pinka}.

badna
b_1 to banan/bananowate [owoc/roślina] z gatunku b_2.
Cf. {grute}.

badri
-dri-
b_1 jest smutny/markotny/w depresji o b_2 (abstrakcja).
Cf. {klaku}, {gleki}, {betri}, {cinmo}, {junri}.

bajra
-baj-
x_1 biegnie po powierzchni x_2 używając kończyn x_3 chodem/biegiem/sposobem chodzenia x_4.
Patrz też {cadzu}, {klama}, {litru}, {stapa}, {plipe}, {cpare}.

bakfu
-baf-
x_1 jest pakunkiem/paczką/wiązanką/bryłą/tobołkiem [kształt] zawierającym x_2, trzymanym razem przez x_3.
Patrz też {daski}, {dakli}, {tanxe}.

bakni
-bak-
x_1 jest krową/sztuką bydła/wołem/[bykiem/cielęciem] gatunku/rasy x_2.
Patrz też {danlu}.

bakri
x_1 jest pewną ilością/zawiera/jest zrobiony z kredy ze źródła x_2 w kształcie x_3.
Patrz też {pinsi}, {blabi}, {jilka}.

baktu
x_1 jest wiadrem/kubłem/puszką/głębokim, solidnym, szerokim u góry pojemnikiem z zawartością x_2, zrobionym z materiału x_3.
Patrz też {botpi}, {patxu}, {tansi}, {lante}, {lanka}.

balji
x_1 jest bulwą/cebulką [część ciała] rośliny/gatunku x_2; [metafora: okrągły, pękaty].
Patrz też {punli}, {batke}.

balni
x_1 jest balkonem/nawisem/gzymsem/parapetem/półką na budynku/strukturze x_2.
Patrz też {kajna}.

balre
-ba'e-
x_1 jest ostrzem narzędzia/broni x_2

balvi
-bav-
x_1 jest późniejsze niż x_2

barda
-bra-
x_1 jest wielkie/duże w cechach/wymiarach x_2 (ka) według normy x_3.
Cf. {banli}, {clani}, {ganra}, {condi}, {plana}, {cmalu}, {rotsu}, {banro}, {xanto}.

bersa
-bes-
-be'a-
x_1 to syn matki/ojca/rodziców x_2 [nie koniecznie biologicznych].
Cf. {verba}, {nanla}, {nakni}, {nanmu}, {patfu}, {mamta}, {bruna}, {rirni}, {rorci}, {panzi}, {tixnu}.

bruna
-bun-
-bu'a-
x_1 to brat x_2 poprzez więzi x_3; [nie konicznie biologiczny].
Cf. {mensi}, {tunba}, {tamne}, {famti}, {lanzu}.

cirla
x_1 jest pewną ilością/zawiera ser/twaróg ze źródła x_2.

citka
-cti-
x_1 je/konsumuje/spożywa x_2.
Cf. {cidja}, {pinxe}, {tunlo}, {xagji}, {xaksu}, {batci}, {gusta}, {kabri}.

cmalu
-cma-
x_1 jest małe/drobne w cechach/wymiarach x_2 (ka) według normy x_3.
Cf. {caxno}, {cinla}, {jarki}, {tordu}, {barda}.

cnino
-nin-
-ni'o-
x_1 jest nowy/nieznany dla obserwatora x_2 pod względem cechy x_3 (ka), według standardu x_4; x_1 jest nowością.

crino
-ri'o-
x_1 jest zielony [przymiotnik koloru].

cusku
-cus-
-sku-
x_1 wyraża/mówi x_2 (sedu'u/tekst/lu'e) do słuchacza x_3 przez medium x_4.
Cf. {bacru}, {tavla}, {casnu}, {spuda}.

danfu
-daf-
x_1 jest odpowiedzią/rozwiązaniem na pytanie/problem x_2.

danlu
-dal-
-da'u-
x_1 to zwierzę/stworzenie gatunku x_2.
Cf. {banfi}, {cinki}, {cipni}, {finpe}, {jukni}, {respa}, {since}, {mabru}, {bakni}.

dotco
-dot-
-do'o-
x_1 odzwierciedla niemiecką/germańską kulturę/narodowość/język w aspekcie x_2.

dunda
-dud-
-du'a-
x_1 [dawca] daje/darowuje dar/prezent x_2 biorcy/beneficjentowi x_3 [bez płatności/wymiany].

fraso
-fas-
x_1 odzwierciedla francuską/galijską kulturę/narodowość/język w aspekcie x_2.

ganse
-gas-
-ga'e-
x_1 czuje/odczuwa cechy bodźca x_2 (ka) poprzez x_3 w warunkach x_4.
Cf. {pencu}, {sanji}, {viska}, {sumne}, {tirna}, {zgana}, {canci}, {simlu}.

gerku
-ger-
-ge'u-
x_1 to pies [suka]/psowate z gatunku/rasy x_2.
Cf. {lorxu}, {labno}, {tcakali}, {ko'otli}.

gleki
-gek-
-gei-
x_1 jest szczęśliwy/wesoły/radosny z powodu x_2 (zdarzenie/stan).

gunka
-gun-
-gu'a-
x_1 (osoba) pracuje nad x_2 (aktywność) z celem x_3

gunta
-gut-
x_1 atakuje x_2 mając na celu x_3

jimpe
-jmi-
x_1 rozumie/pojmuje fakt/prawdę x_2 na temat/o podmiocie x_3.
Cf. {djuno}, {jijnu}.

karce
x_1 to samochód/ciężarówka/ furgonetka [pojazd napędzany silnikiem] do transportu x_2, napędzany przez x_3.
Cf. {carce}, {xislu}, {marce}, {sabnu}, {sorprekarce}, {bevma'e}.

klama
-kla-
x_1 przychodzi/idzie do x_2 od x_3 przez x_4 korzystując z x_5.
Cf. {cadzu}, {bajra}, {marce}, {vofli}, {litru}, {muvdu}, {cpare}.

lanzu
-laz-
x_1 (masa) to rodzina/klan z członkami składającymi się z x_2 związani z sobą według standardu x_3. .
Cf. {natmi}, {cmima}, {girzu}, {jutsi}, {klesi}.

mamta
-mam-
x_1 to matka x_2; x_1 rodzi/matkuje/zachowuje się jak matka wobec x_2; [nie koniecznie biologiczna].
Cf. {patfu}, {sovda}, {rirni}, {rorci}, {tarbi}, {famti}, {bersa}, {jbena}.

melbi
-mel-
-mle-
x_1 jest piękne/śliczne/ładne dla x_2 w zakresie x_3 (ka) według standardu x_4.
Cf. {pluka}, {xamgu}.

mensi
-mes-
-me'i-
x_1 to siostra x_2 poprzez więzi x_3; [nie koniecznie biologiczne].
Cf. {bruna}, {tunba}, {tamne}, {famti}, {lanzu}.

merko
-mer-
x_1 odzwierciedla kulturę/narodowość/dialekt Stanów Zjednoczonych/amerykański w aspekcie x_2.

milxe
-mli-
x_1 jest umiarkowane w cechach/wymiarach x_2 (ka).
Cf. {rai}, {jimte}, {traji}, {mutce}, {zmadu}, {mleca}.

mlatu
-lat-
x_1 to kot/ kotowate z gatunku/rasy x_2.
Cf. {cinfo}, {tirxu}, {tirxrpardu}, {tirxronka}.

mutce
-tce-
x_1 jest wybitne w cechach/wymiarach x_2 (ka) ku skrajności x_3.
Cf. {rai}, {jimte}, {milxe}, {traji}, {zmadu}, {mleca}.

nanla
x_1 to chłopiec [młody człowiek płci męskiej] wieku x_2 niedojrzały według standardu x_3.
Cf. {nixli}, {verba}, {nanmu}, {bersa}, {lanzu}.

nanmu
-nau-
x_1 to mężczyzna/osobnik płci męskiej [nie koniecznie dorosły].
Cf. {ninmu}, {remna}, {prenu}, {makcu}, {nanla}, {bersa}.

ninmu
-nim-
-ni'u-
x_1 to kobieta/osobnik płci żeńskiej [nie koniecznie dorosła].
Cf. {nanmu}, {remna}, {prenu}, {makcu}, {nixli}.

nixli
-nix-
-xli-
x_1 to dziewczyna [młody człowiek płci żeńskiej] wieku x_2 niedojrzała według standardu x_3.
Cf. {nanla}, {verba}, {ninmu}.

patfu
-paf-
-pa'u-
x_1 to ojciec x_2; x_1 płodzi/ojcuje/zachowuje się jak ojciec wobec x_2; [nie koniecznie biologiczny].
Cf. {mamta}, {rirni}, {rorci}, {tarbi}, {dzena}, {famti}, {panzi}, {bersa}, {sovda}.

pelxu
-pel-
x_1 jest zółty/złocisty.

pendo
-ped-
-pe'o-
x_1 jest przyjacielem x_2.

pensi
-pes-
-pei-
x_1 myśli/rozważa/rozmyśla na temat/o koncepcji x_2.
Cf. {jijnu}, se {nabmi}.

plise
x_1 jest jabłkiem [owoc] gatunku/odmiany x_2.

prenu
-pre-
x_1 to istota [nie koniecznie ludzka]; x_1 ma osobowość.
Cf. {nanmu}, {ninmu}, {remna}, {zukte}, {sevzi}.

remna
-rem-
-re'a-
x_1 to istota ludzka/człowiek; x_1 jest ludzkie/człowiecze.
Cf. {nanmu}, {ninmu}, {prenu}.

sipna
-sip-
x_1 spi.
Cf. {senva}, {tatpi}, {cikna}, {sanji}.

tcaci
-cac-
x_1 jest zwyczajem/rytuałem praktykowanym przez x_2 w warunkach x_3.

tirna
-tin-
x_1 słyszy x_2 pzy szumie tła x_3; x_2 jest słyszalny.
Cf. {kerlo}, {sance}, {smaji}, {savru}, {voksa}, {ganse}, {zgana}.

tixnu
-tix-
-ti'u-
x_1 to córka matki/ojca/rodziców x_2 [nie koniecznie biologicznych].
Cf. {verba}, {bersa}, {nanla}, {nakni}, {nanmu}, {patfu}, {mamta}, {bruna}, {rirni}, {rorci}, {panzi}.

traji
-rai-
x_1 jest najbardziej ekstremalne w cechach/wymiarach x_2 (ka; domyślnie ka zmadu) w skrajności x_3 (ka) w zbiorze x_4.
Cf. {rai}, {jimte}, {milxe}, {mutce}, {zmadu}, {mleca}.

viska
-vis-
-vi'a-
x_1 widzi/postrzega/ogląda x_2 w warunkach x_3.
Cf. {catlu}, {jvinu}, {kanla}, {minra}, {simlu}, {djuno}, {jimpe}, {zgana}, {ganse}.

xamgu
-xag-
-xau-
x_1 jest dobre/korzystne dla x_2 według standardu x_3.
Cf. {melbi}, {xlali}, {vrude}, {zabna}.

xlali
-xla-
x_1 jest złe/niekorzystne dla x_2 według standardu x_3.
Cf. {palci}, {mabla}, {xamgu}, {betri}.

xunre
-xun-
-xu'e-
x_1 jest czerwory/purpurowy/rumiany/rudy [przymiotnik koloru].

zbasu
-zba-
x_1 produkuje/składa/buduje x_2 z materiałów/części x_3.
Cf. {cupra}, {larcu}, {rutni}, {finti}, {gundi}.

zdani
-zda-
x_1 to dom/gniazdo/miejsce stałego pobytu dla/zamieszkałe przez x_2.
Cf. {dinju}, {ginka}, {kumfa}, {selxa'u}.

zvati
-zva-
x_1 jest w / znajduje się na / jest w x_2