bi
-biv-
cifero/nombro: 8 (cifero)
bi'i
-biz-
nelogika intervala kunigilo: nevice inter ... kaj ... (rafsi reprezentas ian ajn intervalon)
bo
-bor-
mallongampleksa ligilo; ligas plurajn konstruojn kun plej mallonga amplekso kaj dekstra grupigo
bu
-bus-
-bu'i-
ŝanĝas iun ajn unuopan vorton al BY
(kp. cmavo selma'o BY)
bu'a
-bul-
logike kvantigebla predikata varianto: iu selbri 1
(kp. broda, ktp.)
ca
PU
Tempa rilato/direko: estas [selbri]; dum/samtempe kun [sumti]. Nuno.
ca'a
-caz-
modala aspekto: efektiva okazo
Vidu ankaŭ {cabna}, cmavo {ca}.
ce
-cec-
nelogika kunigilo: konjunkcio; kaj, are kun, formanta aron
Vidu ankaŭ {cmima}, cmavo {ce'o}.
ce'i
-cez-
cifero/nombro: % simbolo de elcento, centonoj
Vidu ankaŭ {saclu}, {centi}, {parbi}, {frinu}.
ce'o
-ce'o-
nelogika kunigilo: konjunkcio; kaj, sinsekve kun, formanta sinsekvon
Vidu ankaŭ {porsi}, cmavo {ce}.
ci
-cib-
cifero/nombro: 3 (cifero)
co
-col-
renversilo de tanru; permesas modifanton kun sekvantaj sumti sen sumti-ligiloj -
co'a
-co'a-
intervala konturo de okazo: komenciĝante >|< |
Ek- (= co'a(r)-). Vidu ankaŭ {cfari}, {krasi}, {clira}.
co'e
-com-
-co'e-
elipsa/nespecifa rilato
coi
COI
Viiĝo: Salutoj! Saluton!
co'u
-co'u-
intervala konturo de okazo: finiĝante (eĉ se ne kompleta) | >< |
Finiĝante (= co'u(r)-). Vidu ankaŭ {sisti}, {fanmo}.
da
-dav-
-dza-
pro-sumti: logike kvantigebla varianto; io 1 (ĝenerale limigita)
da'a
-daz-
cifero/nombro: ĉiu/ĉiuj krom n; ĉiuj escepte de n; (defaŭlto 1)
do
-don-
-doi-
pro-sumti: vi la alparolato(j); identigita(j) per vokativo
du
-dub-
-du'o-
identec-selbri; signo =; x_1 idente egalas/estas x_2, x_3, ktp.; ĉiu sumti nomas la saman aĵon
Estas tre malloĵbaneca traduki la ĝeneralan 'esti' per ĉi tiu vorto. Vidu ankaŭ {mintu}.
du'u
-dum-
abstraktilo de predikato/bridi: x_1 estas predikato [bridi] esprimita en frazo x_2
Vidu ankaŭ {mintu}, {dunli}.
fa'a
FAhA4
al, laŭ la direkto de
fau'u [experimental]
COI
Pardonon!/Pardonu min!/Mi pardonpetas!
vd. {fraxu}, {u'u}.
fo'a
-fo'a-
pro-sumti: li/ŝi/ĝi/ili #6 (difinita per goi)
fo'e
-fo'e-
pro-sumti: li/ŝi/ĝi/ili #7 (difinita per goi)
fo'i
-fo'i-
pro-sumti: li/ŝi/ĝi/ili #8 (difinita per goi)
ja
-jav-
logika kunigilo: tanru-intermeza 'aŭ'
je
-jev-
-jve-
logika kunigilo: tanru-intermeza 'kaj'
jei
-jez-
abstraktilo de vereco-valoro: x_1 estas vereco-valoro de [bridi] laŭ metafiziko x_2
Vortoj uzeblaj por epistemologio tipe havas du'u-argumenton.
jo
-jov-
logika kunigilo: tanru-intermeza 'se kaj nur se'
jo'e
-jom-
nelogika kunigilo: unio de aroj
joi
-jol-
-joi-
nelogika kunigilo: konjunkcio; kaj, kune kun
jo'u
-jo'u-
nelogika kunigilo: konjunkcio; kaj, komune kun
ju
-juv-
logika kunigilo: tanru-intermeza 'egale ĉu aŭ ne'
ka
-kam-
abstraktilo de eco/kvalito: x_1 estas kvalito/eco esprimita per [bridi]
Vidu ankaŭ {ckaji}.
ke
-kem-
komencas grupigon de tanru, (kaj aliaj); nuligas normalan maldekstran grupigon de tanru
Vidu ankaŭ cmavo {ke'e}.
ke'e
-kep-
-ke'e-
eliziebla finilo: fino de grupigo de tanru (kutime eliziebla)
Vidu ankaŭ cmavo {ke}.
kei
-kez-
eliziebla finilo: fino de bridi-abstraktaĵo (ofte eliziebla)
ki'e
COI
Viiĝo: Dankon!
ku'a
-kuz-
nelogika kunigilo: intersekcio de aroj
la
LE
prefiksvorto: kun sekvado vorto formas nomon
{la} {gleki} {ca} {citka} = 'Gleki manĝas' (kie 'Gleki' estas nomo).
le'e
-lem-
nevereca priskribilo: la stereotipo de tiuj priskribataj kiel ...
li'i
-liz-
abstraktilo de sperto: x_1 estas la sperto de partoprenanto/observanto x_2 de [bridi]
Vidu ankaŭ {lifri}.
lo
LE
prefiksvorto: kun sekvado vorto formas substantivon
{dansu} = 'danci', {lo} {dansu} = 'dancisto' aŭ 'dancistoj'.
lo'e
-lom-
vereca priskribilo: la tipo de tiuj, kiuj vere estas ...
medomoi
x_1 estas via x_2 laux regulo/rilato x_3
mei
-mem-
-mei-
ŝanĝas nombron en selbri; x_1 estas <n>-opo formita el aro x_2 kun membroj x_3
(x_1 estas kolektivaĵo kun N eroj x_3 konsistiganta aron x_2; x_3 (ne nepre kompleta nombrado) estas Inter la. membroj de x_2); Vidu ankaŭ {cmima}, {gunma}, cmavo {moi}.
mi
-mib-
pro-sumti: mi/ni la parolanto(j)/aŭtoro(j); identigita(j) per mem-vokativo
Vidu ankaŭ {sevzi}.
mo'a
-mob-
cifero/nombro: tro malmultaj; subjektiva
mo'i
-mov-
indikas movojn en la spaco-tempo
moi
-mom-
-moi-
ŝanĝas nombron en vican selbri; x_1 estas (n)-a membro de aro x_2 vicigita laŭ regulo x_3
(x_2 estas komplete specifita aro)
mu
-mum-
cifero/nombro: 5 (cifero)
mu'e
-muf-
abstraktilo de punkt-okazo: x_1 estas la okazo-kiel-punkto de [bridi]
na
-nar-
kontraŭdira negilo de bridi; ampleksas tutan bridi; logika neo en certaj cmavo-kunmetaĵoj
na'e
-nal-
skala negilo: alia ol ...; ne-...; implicita skalo aŭ aro
ne'i
FAhA3
en, ene, interne
ni
-nil-
abstraktilo de kvanto: x_1 estas kvanto de [bridi] mezurita laŭ skalo x_2
Vidu ankaŭ {klani}.
no
-non-
cifero/nombro: 0 (cifero)
Nenio (= nomei, sed ankaŭ nozu'i).
no'e
-nor-
-no'e-
skala negilo: neŭtrala punkto inter je'a kaj to'e; ne vere
Vidu ankaŭ {nutli}, {midju}, {milxe}, cmavo {na'e}, {to'e}.
nu
-nun-
abstraktilo de ĝenerala okazo: x_1 estas stato/procedo/ago/punkt-okazo de [bridi]
Vidu ankaŭ {fasnu}.
nu'o
-nu'o-
modala aspekto: nerealigita potenciala okazo
Vidu ankaŭ {kakne}.
pa
-pav-
cifero/nombro: 1 (cifero)
pe'a
-pev-
markas figuran/nelaŭliteran uzon de parolo/teksto
En figura parolo, metaforoj povas arbitre ignori ellasitaj argumentolokoj.
pi
-piz-
cifero/nombro: nombrobaza punkto/komo; defaŭlte decimala
pi'u
-piv-
nelogika kunigilo: krucproduto; kartezia produto de aroj
pu'i
-pus-
modala aspekto: realigita potencialo
Vidu ankaŭ {kakne}.
pu'u
-puv-
abstraktilo de procedo: x_1 estas procedo de [bridi] procedanta laŭ etapoj x_2
Vidu ankaŭ {pruce}.
ra'oi [experimental]
RAhOI
markilo de rafsi ; ŝanĝas unu rafsi al sumti.
Notu ke unu spaco aŭ unu paŭzo fojfoje necesas antaŭ kaj/aŭ post la rafsi. La analizilo sintaksa zantufa-0.14 kaj posto analizos ra'oi kiel en selma'o RAhOI ( http://guskant.github.io/gerna_cipra/zantufa-0.14.html ). Ekzemploj: ra'oi.cra .i ra'oi.cac .i ra'oicai .i ra'oicacy .i ra'oi.gismy .i ra'oigismu .
re
-rel-
cifero/nombro: 2 (cifero)
ro
-rol-
cifero/nombro: ĉiu, ĉiuj
roi
-rom-
-roi-
ŝanĝas nombron en kvantigitan modifilon de tempa intervalo; defaŭlte tempa
Vidu ankaŭ {rapli}.
se
-sel-
2-a revicigo; interŝanĝas 1-an/2-an lokojn
si'o
-siz-
abstraktilo de ideo/koncepto: x_1 estas la koncepto de x_2 de [bridi]
Vidu ankaŭ {sidbo}.
so
-soz-
cifero/nombro: 9 (cifero)
so'a
-soj-
cifero/nombro: preskaŭ ĉiu (cifero/nombro)
so'e
-sop-
cifero/nombro: plejmultaj
so'i
-sor-
-so'i-
cifero/nombro: multaj
so'o
-sos-
cifero/nombro: kelkaj
so'u
-sot-
cifero/nombro: malmultaj
su'e
-sup-
-su'e-
cifero/nombro: maksimume (ĉiu); ne pli ol
su'o
-suz-
-su'o-
cifero/nombro: almenaŭ (iu); ne malpli ol
Vidu ankaŭ {cmalu}, {mleca}.
su'u
-suv-
abstraktilo ĝenerala ne specifa: x_1 estas [bridi] kiel nespecifa abstraktaĵo de tipo x_2
Vidu ankaŭ {sucta}.
ta
-taz-
pro-sumti: tiu/tio/tie; demonstrativo; indikas aĵon/lokon proksiman de la alparolato
te
-ter-
3-a revicigo; interŝanĝas 1-an/3-an lokojn
ti
-tif-
pro-sumti: ĉi tiu/tio/tie; demonstrativo; indikas aĵon/lokon proksiman de la parolanto
to'e
-tol-
-to'e-
skala negilo: kontraŭo, mal-
Vidu ankaŭ {dukti}, {natfe}, cmavo {na'e}, {no'e}.
tu
-tuf-
pro-sumti: tiu/tio/tie for; demonstrativo; indikas ion for de kaj parolanto kaj alparolato
va
-vaz-
loka distanco: meza distanco; tie
ve
-vel-
4-a revicigo; interŝanĝas 1-an/4-an lokojn
ve'e
-ve'e-
loka intervalo: ĉie, la tuta spaco (rafsi reprezentas ian ajn spacan intervalon)
at 0
vi
-viz-
loka distanco: mallonga distanco; ĉi tie
Vidu ankaŭ {stuzi}, {zvati}, {jibni}.
vo
-von-
cifero/nombro: 4 (cifero)
vu
-vuz-
loka distanco: longa distanco; tie for
Vidu ankaŭ {darno}, cmavo {vi}, {va}.
xa
-xav-
cifero/nombro: 6 (cifero)
xe
-xel-
5-a revicigo; interŝanĝas 1-an/5-an lokojn
za'i
-zaz-
abstraktilo de stato: x_1 estas kontinua stato de [bridi]
Vidu ankaŭ {zasni}, {zasti}, {tcini}.
za'o
-za'o-
intervala konturo de okazo: kontinuante post la kompleto; superfektivo | ---->
Vidu ankaŭ {dukse}.
ze
-zel-
cifero/nombro: 7 (cifero)
ze'e
-ze'e-
tempa intervalo: ĉiam, la tuta tempo (rafsi reprezentas ian ajn tempan intervalon)
ze'o
-zev-
-ze'o-
loka rilato/direkto; trans/pli malproksime ol...
zi'o
-zil-
pro-sumti: forstrekas lokon de sumti el la strukturo de selbri; ŝanĝas semantikon de selbri
zo'a
-zon-
-zo'a-
loka rilato/direkto; preter/pasante laŭ ...
Vidu ankaŭ {pencu}, {tanjo}.
zo'i
-zor-
-zo'i-
loka rilato/direkto; maltrans/pli malproksime ol ...
Vidu ankaŭ {nenri}, {setca}.
zu'o
-zum-
abstraktilo de ago: x_1 estas ago de [bridi] fare de x_2
Vidu ankaŭ {zukte}.